Wat is de relatie tussen het besturen van veranderende organisaties en het besturen van een auto in de winter? Een inspiratieblog over focus, wij-denken boven het eigen belang en realistische doelen stellen.

De bladeren zijn al van de bomen gevallen. De herfst is voorbij en de winter komt er snel aan. Gladde wegen en slecht zicht zijn het gevolg. Maar of je nu bestuurder bent van een ‘heilige koe’ of van een organisatie, in alle gevallen heb je in deze jaargetijden te maken met invloeden van buitenaf. Invloeden waar je zelf geen controle op hebt. Dit zorgt met regelmaat van de klok voor problemen met als eindresultaat onnodige ‘schade’.

Samenspel tussen focus, vaardigheden en talent

Neem bijvoorbeeld de bestuurder van de ‘heilige koe’. Zij of hij heeft in de herfst en zeker in de winter alle talenten nodig om de auto goed te blijven besturen. Instrumenten om controle te houden, winterbanden en allerlei technische snufjes met output op het dashboard zijn leuk, handig en nuttig maar niet meer dan dat. Het gaat uiteindelijk om het samenspel tussen focus, vaardigheden en het aanwezige persoonlijke talent om de auto te besturen. De combinatie van dit samenspel en de ondersteunende instrumenten is noodzakelijk om veilig de eindbestemming te bereiken. De automatische piloot toepassen kan dus niet! Het is een ‘must’ tussentijds te kunnen inspelen op de veranderende omstandigheden, flexibel te denken en te doen en vooral om een reële inschatting te kunnen en durven maken van het bereiken van de eindbestemming en de hiervoor benodigde tijd. Soms is het daarom beter om niet van huis te gaan, langzamer te gaan rijden in plaats van de jakkeren, tussentijds te stoppen of zelfs van de routeplanner af te wijken. Dit alles druist wel in tegen de gangbare mindset van het ‘heilige moeten’ in deze gejaagde maatschappij, maar het voorkomt onnodige blikschade of nog erger.

Niet realistische doelen

In organisaties is het eigenlijk hetzelfde. Verschil is dat het hier geregeld een poolwind waait met als gevolg glad ijs en slecht zicht voor alle betrokkenen. Bestuurders hebben echter vaak een uitgestippelde route met doel voor ogen, maar even te vaak blijkt dat dit niet realistisch is. Dit heeft niets te maken met ‘niet-visionair’ zijn of andere trendy woorden te maken en alles met het ‘niet willen en durven’ luisteren naar de mensen met de aanwezige kennis en talenten binnen alle lagen van organisaties. Hierbij zorgen zaken als het economisch tij en ‘onbetrouwbare’ overheden, maar ook sociale, technische en culturele ontwikkelingen ook nog eens voor onverwachte en ongewenste invloed op de te volgen route. Hierna zijn te vaak de negatieve gevolgen voor de mens binnen en buiten organisaties niet meer te overzien zijn, wat gepaard gaat met een enorme verspilling van menselijk potentieel.

Vertrouwen in talent

Bestuurders dienen zich er dus op in te stellen dat de geplande ‘route’, die tot in den treuren in allerlei dikke pakken met documenten staat beschreven, regelmatig dient te worden verlaten om het einddoel te bereiken. Kortom, niet alles is beheersbaar en past binnen het command & control gedachtegoed. Een verandering van mindset is nodig en dan specifiek op het onderdeel “dat het niet uitmaakt of er wordt afgeweken van de route of niet!” In beide gevallen ligt namelijk de basis voor het bereiken van het einddoel bij het hebben van vertrouwen in het samenspel van het aanwezige talent en de vaardigheden van mensen. Dat geldt uiteraard ook voor de bijbehorende talentdiversiteit. En ook hier zijn stuurinstrumenten ondersteunend en niet leidend. En het einddoel? Niet meer en niet minder dan het doorlopend tevreden stellen van de klanten en hiermee waarde creëren. Waarde voor klanten, werknemers, organisaties en natuurlijk de samenleving. Dit uitgaande van het Wij-denken in plaats van ik-denken, waarbij het laatste door diverse bestuurders helaas kunstvorm is verheven.

Stap af van denken in vaste structuren

Bestuurders, wees dus flexibel als het nodig is, speel in op omstandigheden, focus en maak vooral gebruik van alle talenten die aanwezig zijn binnen organisaties. Luister naar de mensen die ervaring hebben in de reële wereld voor het vaststellen van doelen, ga niet enkel uit van allerlei instrumenten met lijsten van cijfermatige en andere output en bevorder innovatief denken in plaats van te blijven hangen in de oude en destructieve denkwijzen. Sluit aan op de vloeibare samenleving, doorbreek het hokjesdenken op basis van vaste structuren en functies en stap af van het denken aan enkel het eigen belang.

*Deze blog is eerder gepubliceerd op het platform ZiPconomy