Gaan we doemdenken of zien we de huidige uitdagingen als kans? Lees over transitie voor individuen en organisaties, de uitspraak “We moeten dit vieren” van Jan Rotmans en het maken van de juiste keuzes.

We moeten dit vieren!

Wanneer je de onderstaande punten leest dan zou je wel eens kunnen denken dat de titel van deze korte blog enigzins misplaatst is:

• Slechts een zeer beperkt percentage van de Nederlandse werknemers is bevlogen.
• In de komende jaren verdwijnen 3 op de 5 organisaties.
• Mensen breken qua denken en doen door traditionele organisatiestructuren.
• De crisis is niet voorbij en komt in andere gedaantes weer terug omdat er niets aan de oorzaak is/wordt gedaan.
• De straat is verder dan de staat (en dus de politieke besluitvormers).
• De huidige transitie gaat tientallen jaren duren.

Nee, dit zijn niet de gedachten zijn van een doemdenker eerste klas. Deze uitspraken zijn afkomstig van Jan Rotmans, Hoogleraar Transitiemanagement aan de Erasmus Universiteit, en werden enige tijd geleden gedaan tijdens een seminar, georganiseerd door ZIPconomy. De uiteindelijke conclusie, gebaseerd op breed onderzoek, was dat we aan het begin staan van een transitie die zijn weerga niet kent en de positieve uitsmijter bij dit alles was:

We moeten dit vieren!

De vraag is echter of dit in de bestuurskamers van organisaties ook zo wordt beleefd of dat deze signalen, die niet alleen door Rotmans maar ook andere bekende en minder bekende denkers en doeners al gedurende een langere periode zijn afgegeven, weer gewoon worden genegeerd. Dit laatste gebeurt namelijk nog steeds met de regelmaat van de klok, waarbij onderstaande denkbeelden en uitspraken voor velen onder ons niet onherkenbaar zijn;

• Ah, daar heb je weer zo’n profeet die uiteindelijk een roepende in de woestijn is!
• Wij bestaan al heel lang in deze vorm, zijn succesvol. Verandering is dus niet nodig.
• De echte bedrijfswereld is toch iets anders dan een kamer op de universiteit.
• Medewerkers willen helemaal geen verandering. Die vinden het alleen maar belangrijk salaris te ontvangen.
• De klant? Komt goed! Wij weten namelijk wat de klant nodig heeft.
• Leuk die (interne) dwarsdenkers maar ik heb er alleen maar last van.

Anders organiseren: onontkoombaar

Natuurlijk, iedereen interpreteert zaken op zijn of haar eigen wijze maar uiteindelijk is al langer duidelijk dat de huidige wijze van organiseren qua structuur en cultuur niet meer houdbaar is en verandering onontkoombaar is. Denk bij verandering aan: platte organisaties die zich snel kunnen aanpassen aan de marktontwikkeling, minder tot geen management, meer ruimte voor dwarsdenkers, de toename van mondige consumenten via allerlei kanalen, afname van de scheiding tussen werk en privé, verder gaande digitalisering van bedrijfsprocessen en daarnaast een landsoverschrijdende arbeidsmarkt die nu voor velen nog ‘onvoorstelbaar’ is. Zo maar een aantal ontwikkelingen die onderdeel zijn van het nieuwe organiseren.

En bij dit alles gaan freelancers, die meer en meer in wisselende samenwerkingsverbanden opereren, onder andere als ultieme flexibele schil voor organisaties een belangrijke rol spelen met als centraal uitgangspunt specialisatie en het benutten van de kracht van diversiteit. Kortom, het tijdperk van de vloeibare organisatie, zoals onder andere beschreven in de blog ‘De organisatieles van Alcatraz‘, is in gang gezet. En uiteraard is ‘vloeibarisering’ niet voor iedere organisatie in dezelfde mate van toepassing maar dat organisaties hiervoor in diverse rollen in de keten of als entiteit op zich mee te maken krijgen is duidelijk. Dit alles zorgt in ieder geval voor de volgende dilemma’s:

• Ga je wachten tot het moment dat de grote meute al overstag is gegaan of neem je het heft in eigen hand nemen door het tonen van ondernemerschap binnen of buiten de organisatie.
• Ga je voor de opbrengsten op korte termijn of investeer je in de lange termijn en speelt duurzaamheid een rol.
• Probeer je dit alleen en top down te bewerkstelligen of betrek je ook de klant en de medewerkers.
• En dan de belangrijkste van allemaal: Begin je (als organisatie) nu al met veranderen of wacht je tot het (bijna) te laat is.

Dus ja, we moeten dit moment vieren want deze keuzes staan ook symbool voor het begin van een tijdperk met kansen voor mens, organisatie en de transitie naar een duurzame samenleving. En wat het leuke van dit alles is: de doorvertaling van organisatie naar individu, in relatie tot de te maken keuzes, ligt niet eens zo ver van elkaar af!

*Deze blog is eerder gepubliceerd op het platform ZiPconomy