Hoe kijken wij binnen de BV Nederland eigenlijk naar het onderwijs? Is het een kostenpost of het fundament voor de innovatieve economie? Lees over hokjesdenken in het onderwijs, visie de kracht van talentdiversiteit.

Pas op! Lastig

Het moment dat het voor mij duidelijk was dat het allemaal anders zou kunnen, was in mijn jeugd. Kanteling, oftewel doen omkeren (betekenis volgens Etymologisch Woordenboek van het Nederlands), is namelijk de rode draad in mijn leven en dit begon al heel vroeg. Soms veroorzaakt door toeval, maar meer dan geregeld een bewuste keuze. En natuurlijk kon ik dit in mijn jonge jaren niet plaatsen en mijn omgeving ook niet, met het gevolg dat ik te maken kreeg met het label:

Pas op! Lastig!

Kantelmomenten

Mijn kantelmomenten, dat zijn er vele! Ik denk terug aan de momenten dat ik op de lagere en middelbare school niet goed kon meekomen, mede daardoor ongewenst gedrag ging vertonen en niet in het gewenste ‘hokje’ paste. Het ongeluk, waardoor ik twee jaar niet kon lopen met als vooruitzicht een rolstoel, wat er uiteindelijk voor zorgde dat ik in 1996 echt ging nadenken over mijn toekomst. De afronding van een HBO-Bedrijfskunde en een MBA binnen een periode van iets meer dan drie jaar. Het schrijven van de dissertatie Visie op Talent, waarbij ik in aanraking kwam met het geweldige boek Het Element van Sir Ken Robinson. Het einde van een dienstverband van 14 jaar bij Rabobank door een reorganisatie, waardoor ik vanaf eind 2013 werkzoekend werd. Het vormgeven van ‘hobby’s’, zoals Uitgeverij De Alfabetboeken en daarnaast Coöperatie InVerbinding.works de opvolger van het inspiratieplatform Century of Talent. En niet te vergeten de geboorte en het opgroeien van drie schitterende en inspirerende dochters, alhoewel ik bijna te laat besefte dat dit de momenten zijn waar het echt om gaat in plaats van alleen maar met werk en studie bezig te zijn. Kortom, kantelmomenten genoeg!

Een vergezicht

Wanneer ik vanuit mijn reis door het leven een vergezicht schets over kanteling, dan kom ik uit bij het onderwijs, in combinatie met het herkennen en durven ontwikkelen van talentdiversiteit. Als je dit los van de opvoeding en kinderopvang bekijkt, in relatie tot de beïnvloeding door overheden en andere partijen, dan begint dit bij toetreding van kinderen tot het primair onderwijs. Het probleem is echter dat het (primair) onderwijs in Nederland wordt bedolven onder verstikkende regelgeving en daarnaast te maken heeft met een enorme kaalslag door continue (verkapte) bezuinigingen. Gevolg is dat veel welwillende docenten niet toekomen aan het op vernieuwende wijze geven van aandacht en ruimte aan de ontdekkingsreis van kinderen met betrekking tot het eigen talent. Daarnaast zorgt dit er ook voor dat het delen van kennis tussen docenten onderling, maar zeker ook met de wereld buiten het onderwijs, in het gedrang of zelfs helemaal niet op gang komt. Hierdoor komt op dit gebied de broodnodige innovatie en verandering onvoldoende tot stand. Mijn constatering als ouder, ondernemer en ook als bestuurder in het primair onderwijs is dat veel politici en andere bestuurders binnen Nederland onvoldoende beschikken over een langetermijnvisie, wanneer het gaat over de relatie tussen (primair) onderwijs en de innovatieve economie. Over gemiste kansen en mogelijkheden tot kanteling gesproken!

De tegenovergestelde stap

Als de BV Nederland meer innovatie en groei van mens, organisatie en samenleving wenst te realiseren, dan is de eerste stap juist het tegenovergestelde van snijden in de kosten. Dus ondernemerschap durven tonen en starten met daadwerkelijke toekomstgerichte investeringen, te beginnen in het primair onderwijs. Dit met het doel om voor kinderen een onderwijsomgeving te creëren waarin talentdiversiteit niet alleen in woord, maar ook in daad aan de oppervlakte kan en mag komen. Uiteindelijk zal dit op de middellange en lange termijn zorgen voor (financiële) profits voor individuen, overheid en bedrijfsleven, waarbij ook nog eens de concurrentiepositie voor al deze partijen wordt verbeterd. Wat willen we nog meer!

Begin met een visie

En natuurlijk, het huidige onderwijssysteem heeft de samenleving en daarmee ook het bedrijfsleven veel goeds gebracht, maar dat wil niet zeggen dat collectief achterover leunen een optie is in tijden van verandering. Nee, het gaat er om continu te durven leren van andere methodieken en inzichten, waarbij het overigens niet zinvol is over te gaan tot klakkeloos kopiëren. Dit laatste werkt niet, gezien verschillen op onder andere het gebied van cultuur. Maar als we dan toch een voorbeeld nemen dan is het succes van het onderwijs in Finland wel een interessante. De basis van dit succes is namelijk de volgende gedachte als fundament voor visievorming, die staat weergegeven in het een artikel over het onderwijs in Finland:

Je moet geen beleid ontwikkelen om de beste te worden, maar omdat je iets wilt bereiken met onderwijs.

Benut talentdiversiteit

Wanneer dit uitgangspunt wordt doorgetrokken naar de innovatieve economie, dan is duidelijk dat het onderwijs niet gebaat is bij nog meer efficiencymaatregelen, extra controles en allerlei vormen van hokjesdenken. Het draait allereerst om focus en ook acceptatie dat ‘de beste van de klas op alle gebieden zijn’ een utopie is. Waar het uiteindelijk om gaat, is het benutten van het surplus aan creativiteit en diversiteit van talent, dat wel degelijk aanwezig is maar nu vaak onder de oppervlakte blijft door het huidige onderwijssysteem. Dit alles met als doel een duurzame samenleving te realiseren. En voor wie? Nu, voor onszelf en de generaties die na ons komen en ook een bijdrage willen leveren aan een gezamenlijke welvaart, die reikt tot ver over onze landsgrenzen.

Investeer!

Investeren in de kwaliteit van (primair) onderwijs is daarom een rendabele toekomstgerichte en vooral noodzakelijke investering. Het wordt dus tijd dat alle betrokken partijen op dit gebied de krachten bundelen en het niet alleen houden bij praten, ad hoc besluitvorming en controle- en maakbaarheidsdenken op basis van spreadsheetfundamentalisme. Deze laatste vorm van denken is wellicht ook te zien als een talent, alleen in de huidige omstandigheden één die zorgt voor afbreuk in plaats van meerwaarde voor de ontwikkeling tot een passend onderwijssysteem. Onderwijs waarin kinderen de ruimte krijgen hun talenten te ontdekken en benutten. Voor nu en de toekomst!

Education is the most powerful weapon which you can use to change the world. -Nelson Mandela

*Dit is een hoofdstuk uit Het Kantelingsalfabet, de co-creatie in boekvorm die is gerealiseerd binnen 4 maanden door meer dan 100 mensen en organisaties uit Nederland en België. Het Kantelingsalfabet is onderdeel van de boekenserie De Alfabetboeken, bedacht en uitgegeven door Richard van der Lee en Pieter Taffijn (Eerst uitgegeven door Koninklijke van Gorcum en later door De Alfabetboeken).