Wat is de relatie tussen kannibalen en uitstervende management-stammen, die organisatieland bevolken? Lees over command & control, leiderschap, de stoofpot en het lonkende perspectief.
De organisatiekannibaal
Stel je eens voor: een manager die er uitziet als lid van een stam uit de oudheid, tatoeages op vreemde plaatsen, een botje door de neus, een lendendoek of nog iets minder rond het middel en ritueel dansend rond een grote kookpot die gevuld is met mensenvlees. Kortom, de manager als organisatiekannibaal!
Oké, buiten het carnaval zal dit niet letterlijk gebeuren! Hoewel, sommige managers zitten hier niet ver vandaan qua uiterlijk wanneer zij door een bedrijfspand stieren met bloeddoorlopen ogen en bijna schuimbekkend van woede! En waarom? Omdat het niet gaat zoals het volgens hen zou ‘moeten’.
De MACC (Manager-met-de-Aandoening-van-Command-en-Control)
In figuurlijke zin is sprake van een andere situatie. Binnen veel organisaties, die te zien zijn als de genoemde stammen uit de oudheid lopen, namelijk nog een x-aantal mensen rond die door onkunde, (zakelijke) opvoeding of gewoon door zo te zijn er hun beroep van hebben gemaakt zich te gedragen als een kannibaal. Deze mensen hebben de kunde en/of het talent alles wat mooi en goed is en voortkomt uit het talent van andere mensen te verstikken en daardoor feitelijk de ziel uit organisaties te zuigen. Hierbij wordt eigenbelang geprevaleerd boven het wij-belang. Ja, en we hebben ook nog een naam voor deze mensen, namelijk MANAGERS-met-de-AANDOENING-van-COMMAND-en-CONTROL, afgekort tot MACC. Kortom, de ORGANISATIEKANNIBAAL!
Junior-MACC
MACC’s zijn er in soorten en maten. Je hebt de beginnende MACC, die probeert op te klimmen op de stamladder en te maken heeft met het voorbeeldgedrag van en indoctrinatie door de MACC’s die qua status en hiërarchie hoger staan. Daarnaast spelen veel opleidingstrajecten, die te zien zijn als inwijdingsrituelen, bij deze indoctrinatie nog steeds een belangrijke rol. Punt is dat de junior-MACC zich maar wat graag wil bewijzen om mee mogen doen aan de rituele dans rond de kookpot en snel de slechte tafelmanieren overneemt van de opperhoofden. Het is een kwestie van ‘U vraagt, wij draaien’ als uitvoerder van de hogere machten. De junior-MACC heeft echter ook te maken met veel weerstand omdat hij of zij zich het dichtste bij de werkvloer staat en zich daarom in allerlei bochten moet wringen om te voorkomen dat hij zelf in de kookpot eindigt.
Constatering is dat de junior-MACC van nu in het diepere bewustzijn steeds gevoeliger wordt voor zaken als zingeving, vertrouwen en dienen. Daarnaast lopen er binnen de stammen ook nog mensen oftewel zendelingen rond met gezond verstand, die weten dat ‘management’ ook hoort te gaan over het faciliteren van mensen en niet om dag verspillende stamvergaderingen en het opleveren van rapporten. Gelukkig zie je daardoor steeds meer ‘spijtoptanten’ onder de junior-MACC’s, die stammen ontvluchten richting de beschaving die mensheid heet. Wat ook gebeurt is dat deze MACC’s ervoor kiezen in de stam te blijven en in de onderstroom ‘illegaal’ gedrag te gaan vertonen. Dit laatste met het doel verandering in de denk- en doe-patronen van de stam te realiseren en daarmee verbinding aan te brengen tussen de stam en de echte realiteit.
Medior-MACC
De medior-MACC lijkt enigszins schizofreen. Door de overdadige camouflage lijkt hij of zij vaak een mens onder de mensen. Wanneer het er echter op aankomt is deze MACC een begenadigd organisatiekannibaal die precies aanvoelt wanneer er stamleden geofferd moeten worden om het eigen belang veilig te stellen of om vooruit te komen op de stamladder. Door de reeds opgedane ervaring gebeurt het verwijderen van andersdenkende stamleden, die zich buiten de eigen comfortzone bevinden, snel en rücksichtslos. Bij dit ritueel wordt vaak gebruik gemaakt van een verdeel en heersmentaliteit die Machiavelli jaloers zou maken. In relatie tot de senior-MACC’s is deze MACC veelal onderdanig en levert vooral mooie staten met gegevens om de opperhoofden te pleasen. Toch zijn er ook binnen deze soort spijtoptanten, die er na jaren achter komen dat het camouflagegedrag toch niet goed is geweest voor de eigen gemoedsrust en op zoek gaan naar zingeving. Voor hen is het zaak de stam zo snel mogelijk te verlaten omdat anders het risico van ‘gegeten worden’ per direct wordt omgezet in de gang richting de kookpot. Ook zien diverse MACC’s van deze soort dat de beschaving buiten de stam snel verandert en het zaak is hiervan te ‘profiteren’. Deze medior-MACC’s gaan zich dan als ZZP-MACC verhuren en hopen het nog een tijdje uit te zingen zonder dat hun onsmakelijke eigenschappen al te duidelijk naar voren komen. Dit zijn de echte opportunisten onder de MACC’s.
Senior-MACC
Over de opperhoofden van de stammen uit de oudheid oftewel de Senior-MACC’s kunnen we kort zijn. Zij hebben vaak een lange en bloedige weg afgelegd om aan de heilige stamtafel te komen. Het beslissen over leven en dood van individuele of collectieven van stamleden is voor hen een abstracte exercitie die wordt uitgevoerd vanaf de troon, gepaard gaande met het veelvuldig delegeren voor het vuile werk. Deze soort staat zelden open voor meningen van anderen en heeft geen enkele binding met wat er in de ‘bedreigende buitenwereld’ gebeurt. Spijtoptanten zie je weinig onder deze soort want macht en status is prettig en brengt allerlei privileges met zich mee. En als er al sprake is van een ‘gedwongen’ vertrek dan gaat dit samen met het cadeau van manden vol met spiegeltjes en kralen, waarmee tevens wordt voorzien in een luxe en vooral veilige plek in het oerwoud. Nee, je ziet weinig opperhoofden in de stoofpot belanden!
Het einde is een nieuw begin
Maar wat is nu het mooie van dit alles? De beschaving van mensgericht organiseren rukt steeds verder op. De MACC’s en stammen die zich weigeren aan te passen gaan daardoor terechtkomen in een isolatie die zijn weerga niet kent. In de aankomende lente gaan stamleden, die behept zijn met gezond verstand en vooral gevoel, massaal de verstikkende stamcultuur en structuur verlaten om elders hun talenten te ontplooien. Kortom, er valt dan niets meer te commanderen en leeg te zuigen en de stoofpot gaat droogkoken. Het gevolg is armzalige materiële en immateriële toekomst met als gevolg het uitsterven van stammen en MACC’s, die het verleden niet achter zich durfden te laten. Het einde van het Command & Control-tijdperk is namelijk onontkoombaar!
*Klik hier om het vervolg te lezen op deze blog met de titel De afkickende manager
